Achtergestelde lening

Is de achtergestelde lening voorbehouden voor het ondernemingsleven, of kan men ook een achtergestelde lening afsluiten voor privaat gebruik?

Wie een eigen zaak of onderneming wenst op te starten zal vrijwel onmiddellijk geconfronteerd worden met het gegeven van een zakelijke lening. Bij start van de activiteit moet er immers vast en rollend materiaal gekocht worden, zoals computers, bedrijfswagens, en/of machines. Eenzelfde probleem stelt zich wanneer de zaken het goed doen en men snel geld wil lenen om te investeren in de verdere uitbouw van de zaak.

Wat is een achtergestelde lening?

Een achtergestelde lening is een kredietvorm waarbij de kredietgever in geval van faillissement van de onderneming of onvermogen van de zaak zal worden achtergesteld. Om het belang van de achtergestelde lening te begrijpen, is het bijgevolg belangrijk de volgorde van uitwinning van schuldeisers te begrijpen.

In principe zullen gewone schuldeisers (ookwel chirografaire schuldeisers genoemd) in gelijke mate na afhouding van de geprivilegieerde schuldeisers tot het resterend vermogen komen. Geprivilegieerde schuldeisers, zoals hypothecaire schuldeisers of schuldeisers die beschikken over een ander voorrecht, komen in elk geval voor de andere schuldeisers.

Wie beschikt over een hypotheek of ander voorrecht zal met andere woorden zijn openstaande schuldvordering als eerste kunnen verhalen op de boedel, waarna het resterende gedeelte aan de gewone schuldeisers toekomt. De achtergestelde lening zorgt er voor dat de kredietgevers in ruil voor een rente achtergestelde lening nog na de categorie van gewone schuldeisers komen. Door het feit dat de achtergestelde lening slechts toegang biedt in derde rang tot het vermogen van de onderneming of de zaak, zal de kredietgever van deze zakelijke lening nagenoeg nooit zijn integraal kredietbedrag terug ontvangen.

Achtergestelde lening vergelijken als deel van het ondernemingsleven

De achtergestelde lening komt geregeld voor als investeringsvorm tussen ondernemingen. In tijden van economische en financiële recessie zijn klassieke kredietgevers zoals banken terughoudend om een zakelijke lening aan te bieden.

Wie een zakelijke lening simulatie uitvoert zal merken dat de lening niet toegestaan wordt, ofwel tegen een hoge rente. Wie gelooft in het project van een andere onderneming kan in plaats van via een andere financieringsvorm zoals het kopen van aandelen, er voor kiezen om te investeren via een achtergestelde lening. De onderneming die investeert ontvangt dan wel geen inspraakrecht als aandeelhouder, maar kan wel mee genieten van rente op deze toegekende lening.

De achtergestelde lening wordt ook benut door kopers van een onderneming. Kandidaat-kopers kunnen met de oorspronkelijke eigenaars overeenkomen dat een gedeelte van de aankoopsom als achtergestelde lening wordt beschouwd in plaats van snel geld te lenen bij een andere kredietgever. De oorspronkelijke eigenaars ontvangen onmiddellijk een gedeelte contant en doen tegelijk een investering in de toekomst. De nieuwe eigenaars kunnen onmiddellijk de onderneming overnemen en beginnen ondernemen, zonder afhankelijkheid van andere kredietgevers.

Achtergestelde lening om krediet of lening te krijgen

Om een zakelijke lening te krijgen zal de bank nagaan hoe solvabel de onderneming is. We maken een onderscheid tussen het kapitaal van de onderneming, en het vreemd vermogen. Het vreemd vermogen zijn schulden die de vennootschap moet betalen aan derden.

Ook als u een credit rekening-courant hebt staan op de balans, zal de bank dit aanschouwen als vreemd vermogen. De rekening courant dient immers terugbetaald te worden aan de zaakvoerder, een bank zal deze schuld aan de zaakvoerder dus ook als vreemd vermogen beschouwen.

Wanneer u een rekening-courant heeft, dan kan deze omgezet worden in een achtergestelde lening. Een bank zal deze aanschouwen als quasi-kapitaal en toerekenen aan het eigen vermogen van de onderneming. Daarvoor is geen tussenkomst van de notaris nodig: het opmaken van een overeenkomst is voldoende. De achtergestelde lening moet dan ook apart op de balans overgeboekt worden.

Kapitaal beschouwt de bank nog als de beste optie, maar als het gaat om beperkte bedragen, dan is de omzetting van een rekening-courant in een achtergestelde lening de snelste en goedkoopste optie.

Achtergestelde lening voor particulieren?

Wat is een achtergestelde lening voor particulieren? En bestaat er wel zoiets als een achtergestelde lening voor particulieren? Op de financiële markt biedt er tot op heden geen enkele kredietgever een achtergestelde lening voor particulieren aan. Desalniettemin bestaan er wel achtergestelde leningen in de ruime betekenis van het woord voor particulieren.

Wie een hypothecair krediet afsluit zal immers toestemming geven aan de hypothecaire kredietgever om als eerste in geval van wanbetaling vergoed te worden. Wanneer men bijvoorbeeld zowel een persoonlijke lening als hypothecaire lening heeft lopen en men de maandelijkse aflossingen en rente niet meer kan voldoen, zal de hypothecaire kredietgever de woning kunnen verkopen en als eerste, bij voorrang op de kredietgever van de persoonlijke lening, de openstaande sommen aflossen. De kredietgever van de persoonlijke lening kan daardoor beschouwd worden als de kredietgever met een achtergestelde lening.

Voordelen achtergestelde lening

Bovenstaande maakt duidelijk dat een kredietgever die na een lening simulatie een uitgestelde lening toestaat, meer risico’s loopt dan een gewone kredietgever. Dit hoger risico wordt echter gecompenseerd door de volgende voordelen:

• Hogere rentevoet lening. Wie de rente persoonlijke lening en rente achtergestelde lening met elkaar vergelijkt, merkt dat de rente van een achtergestelde lening ettelijke malen hoger ligt. Het verhoogd risico voor de kredietgever van de achtergestelde lening wordt dus gecompenseerd door een hogere opbrengst;
• Opent de weg voor de toekomst. Wie gelooft in het verhaal van een onderneming steunt via een achtergestelde lening de kredietnemer op twee wijzen. Naast een directe financiële prikkel voor de kredietnemer, worden ook andere kredietgevers warm van een achtergestelde lening. De positie van de gewone kredietgever wordt immers versterkt, waardoor banken plots wel geneigd zullen zijn om krediet toe te staan. Wie van een onderneming of familielid een achtergestelde lening ontvangt van 100.000 EUR of meer, zal sneller andere kredietgevers kunnen overtuigen om 50.000 EUR in de onderneming te investeren. De kredietgevers van de zakelijke lening ontvangen immers hun 50.000 EUR terug vooraleer de andere onderneming of het familielid de ontleende 100.000 EUR terugziet.

Achtergestelde lening vergelijkbaar met win-winlening?

De win-winlening vormt een initiatief van de Vlaamse Overheid om particulieren aan te moedigen investeringen in nieuwe en groeiende KMO’s te doen. Wie bijvoorbeeld een zoon/dochter of goede vriend heeft die denkt zijn eigen zaak uit te bouwen maar het startkapitaal ontbreekt, kan deze ondernemer ondersteunen via de win-winlening. De win-winlening is bijgevolg uitsluitend bestemd voor particulieren en dus niet voor ondernemingen. Een onderneming die wil investeren uit steun kan uitsluitend beroep doen op de achtergestelde zakelijke lening of kapitaal in de onderneming steken in ruil voor aandelen.

In principe kan de win-winlening door elke particulier (met uitsluiting van de rechtstreeks belanghebbenden, zoals de echtgenoot of een werknemer) aan elke KMO met vestiging in Vlaanderen toegestaan worden.

Om in aanmerking te komen voor de jaarlijkse belastingkorting van 2,5% gelden evenwel enkele bijkomende voorwaarden. Zo kan de win-winlening uitsluitend de vorm aannemen van een achtergestelde lening, en dus niet een klassieke lening. In geval van faillissement zal de ouder of vriend slechts na de andere schuldeisers betaald worden. Het maximumbedrag van de win-winlening werd vastgesteld op 200.000 EUR (met een maximum van 50.000 EUR per kredietgever), die na maximum 8 jaar dient terugbetaald te worden.

Gaan de zaken toch slecht en kan de zoon/dochter of vriend de win-winlening niet terugbetalen? Dan ontvangt de kredietgever die de goedkope win-winlening toestond een éénmalige belastingkorting van 30% op de ontleende som. De win-winlening kan dus beschouwd worden als een verbijzondering van de achtergestelde lening, maar fungeert niet per se op identieke wijze.