Crowdfunding

Wat is crowdfunding?
Crowdfunding kan beschouwd worden als een alternatieve vorm van financiering, waarbij ondernemers die moeilijk krediet kunnen krijgen via klassieke financiële instellingen, het geld verzamelen via het grote publiek.

Het begrip crowdfunding komt daarbij van de Engelse begrippen “crowd” (menigte) en “funding” (financiering). Potentiële investeerders worden via onder meer funding websites aangespoord om geld te investeren in een bepaald product, project of bedrijf.

Niet alleen ondernemers kunnen via deze vorm van financiering geld verzamelen voor de start of verdere uitbouw van hun onderneming, ook non-profitorganisaties en particulieren kunnen via een funding platform het grote publiek aanspreken. Het meest bekende platform voor crowdfunding (internationaal) is hoogst waarschijnlijk Kickstarter.

Zoals de naam al doet vermoeden, is het idee van crowdfunding afkomstig uit de Verenigde Staten. Reeds medio 2011 waren er in de Verenigde Staten meer dan 400 funding platforms waarop non-profitorganisaties, startups en artiesten hun activiteiten voorstelden die ze wensten te starten of uit te bouwen.

De voorbije jaren is de vonk van crowdfunding ook overgeslagen naar België, en hebben verschillende websites en financiële instellingen zich op deze vorm van financiering gericht. Inmiddels is de crowdfunding markt anno 2016 goed voor een omzet van 5 miljard dollar per jaar.

By https://snob.ru/profile/29514/blog/97564?v=1454918986 – https://snob.ru/profile/29514/blog/97564?v=1454918986, CC BY-SA 4.0, Link

Hoe werkt crowdfunding?

Geïnteresseerde ondernemers kunnen hun idee of concept aanbieden op een funding platform of funding website. Vrijwel alle crowdfundig projecten verlopen dus via het internet. De ondernemer geeft daarbij op de funding website aan welk bedrag hij/zij wenst op te halen voor het project én hoeveel geïnteresseerde ondernemers minstens moeten investeren.

Nadien kan men als geïnteresseerde investeerder rechtstreeks inschrijven voor het project via het funding platform, of wordt men doorgestuurd naar de website van de ondernemer om daar de betaling te verrichten.

Binnen crowdfunding kunnen ondernemers een keuze maken tussen volgende types van crowdfunding:

Lening. Het grote publiek leent daarbij geld uit aan de ondernemer in ruil voor de belofte dat het ontleende kapitaal na afloop van de lening zal terugbetaald worden, desgevallend tegen een vooraf overeengekomen intrest. Voor bepaalde humane crowdfunding projecten, zoals de oprichting van een school, zal wellicht geen of slechts een zeer geringe intrestvoet overeengekomen worden.

Aandelenparticipatie. Bij crowdfunding door middel van aandelen hebben de investeerders geen zekerheid of het uitgeleende kapitaal ooit terugbetaald wordt. De investeerders ontvangen uitsluitend een aantal aandelen, waarbij jaarlijks op basis van de ondernemingsresultaten een dividend uitgekeerd wordt.

Daalt de waarde van de aandelen, dan zal men ook als investeerder mee in de verliezen delen. Crowdfunding via aandelen kan dus gelijkgesteld worden met een belegging in een klassiek aandeel of obligatie. Investeren via aandelen kan resulteren in een hogere opbrengst dan via een lening, maar biedt in tegenstelling tot crowdfunding per lening nooit een gegarandeerde opbrengst. Indien het project succesvol zou zijn, gaan crowdfunding startups gemiddeld tussen de 4 à 10 jaar na de intekening over tot het terugbetalen van het kapitaal.

Donatie. Het grote publiek is bereid om geld te schenken voor een product, project of bedrijf, los van enige tegenprestatie. De investeerder is met andere woorden niet op zoek naar rendement en winst, maar wenst uitsluitend via de schenking een goed doel te ondersteunen.

Reward-based en voorverkoop. Via een reward-based en voorverkoop crowdfunding zal men geen directe financiële tegenprestatie voor de investering ontvangen, maar wordt men beloond met een vooraf afgesproken product of dienst (voorverkoop). De reward-based en voorverkoop crowdfunding is daardoor een mooie indicatie of een idee kans op slagen heeft.

Waarin investeren via crowdfunding?

Zoals hierboven vermeld, blijft crowdfunding niet beperkt tot zakelijke producten zoals een startup of gevestigde KMO’s die zijn activiteiten wenst uit te breiden. Zo kan men via crowdfunding ook intekenen voor:

• Niet-gouvernementele organisaties (NGO’s) of goede doelen, zoals bv. projecten in derdewereldlanden, gezondheid en leefmilieu.
• Verenigingen of VZW’s, zoals bv. een VZW die zich inzet voor sportactiviteiten van minderbedeelden in België, culturele activiteiten of stadsontwikkeling.
• Creatieve producten. Vooral binnen de grafische en audiovisuele sector blijkt het concept van crowdfunding razend populair. Een onbekende artiest kan via het crowdfunding platform zijn/haar eerste single opnemen of tournee maken. Daarnaast werden er al talloze films geproduceerd via giften per crowdfunding.
• Zakelijke producten. Jonge, startende ondernemers ontvangen via crowdfunding een duwtje in de rug. Een bestaande onderneming kan via crowdfunding ook uitbreiden.

Voordelen en bedenkingen crowdfunding

Voor ondernemers:
(+) Ondernemers krijgen toch nog de mogelijkheid om hun product, project of bedrijf te ontwikkelen, ondanks dat ze bv. geen vertrouwen ontvingen van klassieke financiële instellingen of niet de nodige waarborgen konden voorleggen.
(+) Dankzij de crowdfunding site of het crowdfunding platform wordt het product extra in de spotlights geplaatst. Extra visibiliteit en reclame zijn steeds welkom.
(+) Men heeft als ondernemer geen of slechts een beperkt ondernemingsrisico. Kan het project op te weinig maatschappelijke steun rekenen, dan zal het vereiste startkapitaal niet verzameld worden en zal het project niet doorgaan. Men wordt dus als starter behoed van de financiële risico’s van bijvoorbeeld een investeringskrediet of doorlopend krediet.

(-) Het opstellen van een goede crowdfunding campagne vereist de nodige tijd en inspanningen. Wegen de kosten van de campagne op tegen het kapitaal dat men wenst op te halen?
(-) Bij crowdfunding via een aandelenparticipatie kan er een veelheid aan aandeelhouders ontstaan die de besluitvorming binnen de startup of KMO bemoeilijken.

Voor investeerders:
(+) Men tekent slechts in voor een beperkt bedrag, gaande van enkele euro’s tot duizend euro. Via crowdfunding wordt de financiële ballast niet gedragen door enkelen, maar dragen verschillende kleintjes een deel van de last.
(+) Men ontvangt sociale betrokkenheid bij het product en krijgt daarnaast voor bv. investeringen in NGO’s of goede doelen het gevoel dat men een goede daad heeft gesteld.
(+) Fiscale voordelen. Sinds 1 juli 2015 ontvangen particuliere investeerders die geld financieren voor een nieuw project, een vrijstelling van roerende voorheffing of personenbelasting voor intresten op een investering tot € 15.000. Enige voorwaarde daarbij is dat men intekent voor de crowdfunding via een erkende funding site en minimum 4 jaar het geld ter beschikking stelt.

(-) Er zijn steeds frauduleuze situaties mogelijk. Men heeft als investeerder nooit de zekerheid dat het bedrag dat men ter beschikking stelde, effectief voor project A of B zal worden benut. De meeste funding platforms zijn evenwel professionals in het aanbieden van crowdfunding projecten en zullen zelfs reeds de nodige betrouwbaarheidschecks hebben doorgevoerd alvorens ze het project openstellen voor investering.
(-) Men heeft als investeerder minder zekerheid dan bij klassieke beleggingen om ooit het ontleende kapitaal integraal terug te ontvangen. Vooral jonge ondernemingen zonder ervaring doen beroep op crowdfunding om hun project te realiseren.
(-) Beperkte liquiditeit. Als investeerder moet men zeker zijn over het project waarin men wenst te investeren. Zeker bij startups of projecten op lange termijn zal het niet eenvoudig zijn het terbeschikkinggestelde kapitaal over te plaatsen naar een ander project. Zo het project succesvol blijkt te zijn, zal men in het beste geval na enkele jaren de mogelijkheid krijgen om de aandelen weer om te zetten in contant geld. Crowdfunding beleggingen zijn met andere woorden beleggingen op de lange termijn.

Crowdfunding voor particulieren

Vraag is of men ook producten en projecten van particulieren kan aanbieden op crowdfunding websites. In Nederland blijkt crowdfunding populair voor verschillende particuliere initiatieven als herfinanciering van een bestaande lening, zonnepanelen of groene energie, woningen, studie of transportprojecten.

Particulieren plaatsen daarbij een zoekertje op een crowdfunding platform gericht aan andere particulieren, waarbij ze een omschrijving geven van het doel van de crowdfunding en de return die investeerders ontvangen. In België blijkt er tot op heden minder interesse te zijn in het stimuleren van private projecten. Een jammerlijk gegeven, aangezien talloze Belgische beleggers immers het voordeel van beleggen in particuliere crowdfunding projecten aan zich laten voorbijgaan. Daarnaast blijkt ook het juridisch kader crowdfunding voor particulieren toe te staan.

Wettelijk kader crowdfunding

Er bestaat niet één specifieke wet voor de financiering per crowdfunding. De wetgever heeft verschillende mechanismen ontwikkeld om spaarders en beleggers te beschermen tegen risicovolle beleggingen.

In het bijzonder kan men melding maken van de Wet van 6 juni 2006 op de openbare aanbiedingen van beleggingsinstrumenten en de toelating van beleggingsinstrumenten tot de verhandeling op een gereglementeerde markt, dat enkele wettelijke verplichtingen voorziet:

• zo men meer dan € 100.000 via de funding site zou wensen op te halen, is men onderhevig aan de prospectusplicht. Dit betekent dat de ondernemers verplicht zijn om vooraf een prospectus te publiceren die voorafgaandelijk werd goedgekeurd door de Autoriteit voor de Financiële diensten en Markten (FSMA); én
• er werd een vrijstelling van prospectusplicht voorzien voor projecten die maximaal € 300.000 wensen op te halen, maar waarbij de maximale intekensom beperkt blijft tot € 1.000 per investeerder. Kunnen investeerders intekenen voor bv. € 1.500? Dan geldt de prospectusplicht wel.

Afhankelijk van de wijze waarop het funding platform winst maakt op de crowdfunding projecten (bv. een commissie op de ingezamelde fondsen) en betalingen verricht (bv. via een tussenpersoon) gelden er aanvullende voordelen voor het funding platform. Crowdfunding projecten die niet binnen het toepassingsgebied van de verschillende wetten vallen, zijn niet in België gereglementeerd en bieden dus geen bijkomende waarborgen voor spaarders en beleggers.